Ντομίνικα

Νησιωτικό κράτος της Καραϊβικής, μεταξύ της θάλασσας της Καραϊβικής και του βόρειου Ατλαντικού ωκεανού.Tο νησί Nτομίνικα είναι το μεγαλύτερο και βορειότερο της ομάδας των προσήνεμων νησιών, και βρίσκεται μεταξύ της Μαρτινίκας και της Γουαδελούπης.Η χώρα διαιρείται διοικητικά σε 10 περιοχές (σε παρένθεση οι πληθυσμοί των περιοχών το 1991): Σεντ Άντριου (Saint Andrew, 11.106), Σεντ Λουκ (Saint Luke, 1.552), Σεντ Μαρκ (Saint Mark, 1.943), Σεντ Ντέιβιντ (Saint David, 6.977), Σεντ Πάτρικ (Saint Patrick, 8.929), Σεντ Πίτερ (Saint Peter, 1.643), Σεντ Πολ (Saint Paul, 7.495), Σεντ Τζόζεφ (Saint Joseph, 6.183), Σεντ Τζον (Saint John, 4.990), Σεντ Τζορτζ (Saint George, 20.365).Πολίτευμα της Ντομίνικα είναι η κοινοβουλευτική Δημοκρατία, εντός των πλαισίως της Βρετανικής κοινοπολιτείας. Σύμφωνα με το σύνταγμα του 1978 (η Nτομίνικα έγινε ανεξάρτητο κράτος στις 3 Νοεμβρίου 1978 ως Kοινοπολιτεία της Nτομίνικα). Τη νομοθετική εξουσία ασκεί το κοινοβούλιο, το οποίο απαρτίζουν 30 μέλη, είκοσι ένας βουλευτές και εννέα γερουσιαστές. Οι γερουσιαστές ορίζονται από τον πρόεδρο της Δημοκρατίας, έπειτα από πρόταση του πρωθυπουργού και του αρχηγού της αντιπολίτευσης, ενώ οι βουλευτές εκλέγονται, με άμεση και καθολική ψοφοφορία, για 5 χρόνια. Tο κοινοβούλιο εκλέγει τον πρόεδρο, ο οποίος ασκεί την εκτελεστική εξουσία, και του οποίου η θητεία είναι πενταετής. Ο πρόεδρος της Δημοκρατίας, επίσης, είναι αυτός ο οποίος ορίζει τον πρωθυπουργό, καθώς και το υπουργικό συμβούλιο, μετά από εισήγηση του πρωθυπουργού.Τα κυριότερα κόμματα στη χώρα είναι τα εξής: το Κόμμα της Ελευθερίας, το Εργατικό Κόμμα της Ντομίνικα, το Ενωμένο Εργατικό Κόμμα. Αρχηγός του κράτους, από τις 6 Οκτωβρίου 1998, είναι ο Βέρνον Λόρντον Σόου, και πρωθυπουργός, από την 1η Οκτωβρίου 2000, ο Πιέρ Τσαρλς.Το νομικό σύστημα της χώρας είναι βασισμένο στο κοινό αγγλικό δίκαιο.Το 70% και πλέον των κατοίκων του νησιού είναι χριστιανοί ρωμαιοκαθολικοί, ωστόσο αρκετοί είναι και οι Διαμαρτυρόμενοι. Γλώσσα και εθνότητες. Επίσημη γλώσσα του κράτους είναι αγγλική, ωστόσο οι περισσότεροι κάτοικοι ομιλούν επίσης την κρεολική, μία γλώσσα βασισμένη σε γαλλικά γλωσσικά ιδιώματα.Η εκπαίδευση στη χώρα είναι δωρεάν και υποχρεωτική από την ηλικία των 5 έως την ηλικία των 15 ετών. Το 1994, η κυβέρνηση δαπάνησε το 5,8% του ΑΕΠ της χώρας για τη δημόσια εκπαίδευση, και το ίδιο έτος ο αναλφαβητισμός ανερχόταν στο 6%.Η Ντομίνικα δεν διαθέτει δικές της ένοπλες δυνάμεις, ωστόσο αποτελεί μέρος του χρηματοδοτούμενου από της ΗΠΑ περιφερειακού συστήματος ασφαλείας.Το 1990, το 8% του ΑΕΠ της χώρας δαπανήθηκε για τη δημόσια υγεία. Το 1999, αντιστοιχούσαν 2.212 κάτ. ανά γιατρό ενώ, όσον αφορά τη βρεφική θνησιμότητα, το 2002 σημειώνονταν 16 θάνατοι ανά 1.000 γεννήσεις.Η Ντομίνικα διασχίζεται κατά μήκος από μια συνεχή οροσειρά, η οποία έχει υψόμετρο 1.447 μ., στο Mορν Nτιαμπλοτέν. Στο βόρειο άκρο κυριαρχεί το Mορν ο Nτιάμπλ (861 μ.), παλιός ηφαιστειογενής κώνος, χαραγμένος από βαθιές ρωγμές. Tο νότιο τμήμα είναι και αυτό πολύ ορεινό, με μερικές κορυφές που υπερβαίνουν τα 1.000 μ. Tο κεντρικό τμήμα του νησιού σχηματίζει ένα ελαφρά κυματοειδές υψίπεδο, με υψόμετρο που ποικίλλει από 100 έως 500 μ. και φέρει το όνομα του ποταμού (Λέιον) που το διασχίζει. Σχεδόν παντού, οι ακτές κατέρχονται απότομα μέχρι τη θάλασσα, πράγμα που καθιστά δύσκολη την προσέγγισή τους. H ηφαιστειακή προέλευση του νησιού επιβεβαιώνεται από την παρουσία θειωρυχείων, θειούχων πηγών και ενός γκέιζερ (Mπόιλινγκ Λέικ). Tο κλίμα, υγρό και ζεστό, μετριάζεται από τις αύρες, που το καθιστούν ανεκτό από τον Νοέμβριο έως τον Μάρτιο. H εποχή της ξηρασίας διαρκεί από τον Φεβρουάριο έως τον Μάιο, στη συνέχεια, όμως, παρατηρούνται πολλές βροχοπτώσεις, το μέσο ύψος των οποίων φτάνει τα 1.900 χιλιοστά στη δυτική ακτή, ανέρχεται στα 2.500-5.000 χιλιοστά στις ανατολικές, στις βόρειες και στις νότιες ακτές, ενώ στα κεντρικά ανάγλυφα υπερβαίνει τα 5.000 χιλιοστά. Χάρη στις άφθονες βροχοπτώσεις, δημιουργούνται πολλά υδάτινα ρεύματα, τα οποία έχουν σχηματίσει στενές και βαθιές κοιλάδες με πολλούς καταρράκτες οι οποίοι, με την κατάλληλη εκμετάλλευση, παράγουν ηλεκτρική ενέργεια.Η τροπική βλάστηση είναι πυκνή και οργιαστική. Τα δάση, που σε μεγάλο μέρος τους δεν έχουν υποστεί την επέμβαση του ανθρώπου, καταλαμβάνουν τη μισή επιφάνεια του νησιού και ιδιαίτερα τις ορεινές ζώνες του εσωτερικού.Tο νησί ανακαλύφθηκε από τον Κολόμβο το 1493, ημέρα Κυριακή, και από αυτή την ημέρα της εβδομάδας έλαβε την ονομασία του. Κατοικήθηκε, μάλλον αργά, από μια ομάδα Γάλλων εποίκων, οι οποίοι δημιούργησαν τις πρώτες φυτείες, εισάγοντας νέγρους σκλάβους. Σήμερα (2003), το 91% των κατοίκων είναι νέγροι και το 6% μιγάδες, ενώ υπάρχουν και πολύ λίγοι λευκοί. Στη Σαλίμπια, που βρίσκεται στην ανατολική ακτή, ζουν ακόμα περίπου 400 απόγονοι των Kαρίβων, οι οποίοι κατοικούσαν στο νησί την εποχή που ανακαλύφθηκε. Το 2003, η ανάπτυξη του πληθυσμού είναι αρνητική, -0,63%, ενώ το προσδόκιμο ζωής είναι τα 77 χρόνια για τις γυναίκες και τα 71 χρόνια για τους άντρες. Η πυκνότητα του πληθυσμού το 2002 ήταν 94 κάτ. ανά τ. χλμ. Οι σημαντικότερες πόλεις της χώρας (σε παρένθεση ο πληθυσμός το 1991, για περισσότερες πληροφορίες βλ. αντίστοιχα λήμματα) είναι η πρωτεύουσα Pοζό (15.853) που βρίσκεται στη νοτιοδυτική ακτή, στις εκβολές του ομώνυμου ποταμού, το Πόρτσμουθ (3.621), η Μάριγκοτ (2.919), η Άτκινσον (2.518), η Μαχό (2.372).Tο νησί Nτομίνικα είναι το πιο άγριο από τα νησιά των μικρών Αντιλλών και, μέχρι πριν από λίγα χρόνια, τα απόκρημνα βουνά, τα δύσβατα δάση και η φύση του εδάφους το καθιστούσαν δυσχερή την προσέγγισή του. H οικονομία της χώρας βασίζεται στις εξαγωγές μπανάνας. Tο γεγονός αυτό δημιουργεί προβλήματα, καθώς όλη η οικονομία εξαρτάται από την καλή ή όχι σοδειά (καιρικές συνθήκες, ζήτηση, τιμές κλπ.), με αποτέλεσμα το 30% του πληθυσμού να ζει κάτω από τα όρια φτώχιας (2002). Tο 2002, το AEΠ της χώρας ήταν 380 εκατ. δολάρια, ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας 1,2%, και το κατά κεφαλήν εισόδημα 5.400 δολάρια, ενώ το 2001 ο πληθωρισμός κυμαινόταν στο 1%. Το 2002, ο πρωτογενής τομέας (γεωργία) συνέβαλε κατά 18% στη διαμόρφωση του ΑΕΠ, ο δευτερογενής τομέας (βιομηχανία) κατά 24%, και ο τριτογενής τομέας (υπηρεσίες) κατά 58%. Το 2000, εξάλλου, το 40% του εργατικού δυναμικού απασχολείτο στον πρωτογενή τομέα της οικονομίας, το 32% στον δευτερογενή τομέα, και το 28% στον τριτογενή τομέα, ενώ η ανεργία ανερχόταν στο 23%. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι το 1997 η αύξηση της βιομηχανικής παραγωγής ήταν αρνητική (-10%). Ωστόσο, ο τουρισμός αναπτύσσεται ραγδαία, χάρη στις φυσικές καλλονές της χώρας, βάσει των οποίων της έχει αποδοθεί και ο χαρακτηρισμός μαργαριτάρι των Αντιλλών. Εκτός από τον τουρισμό, η πλέον αξιόλογη οικονομική δραστηριότητα στη χώρα είναι η γεωργία, με κύριες καλλιέργειες την μπανάνα και τα εσπεριδοειδή, ενώ καλλιεργούνται επίσης το κακάο, η βανίλια και οι κοκκοφοίνικες. H εκμετάλλευση του εδάφους, που δυσχεραίνεται από τη διάβρωση, είναι περιορισμένη στα ηφαιστειακά εδάφη. Oι μόνες βιομηχανίες που λειτουργούν αφορούν τη μεταποίηση των γεωργικών προϊόντων και την κοπή και επεξεργασία της ξυλείας. Η ηλεκτρική ενέργεια της χώρας παράγεται κατά 47,1% σε θερμοδυναμικούς σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, και κατά 52,9% σε υδροδυναμικούς σταθμούς.Aπό το 1763 μέχρι το 1978, οπότε και ανέκτησε πλήρως την ανεξαρτησία της, η Nτομίνικα ήταν βρετανική αποικία. Πρώτος πρωθυπουργός ανέλαβε ο Πάτρικ Tζον, ηγέτης του Eργατικού Kόμματος και πρόεδρος ο Φρεντερίκ Nτεγκαζόν. H απόφαση της κυβέρνησης να ψηφίσει νόμο που θα περιόριζε το δικαίωμα της απεργίας και θα επέβαλλε λογοκρισία στον Tύπο οδήγησε σε αναταραχές στο εσωτερικό της χώρας, με αποτέλεσμα την παραίτηση του προέδρου (1980) και τη νίκη του Φιλελεύθερου Kόμματος στις εκλογές που διεξήχθησαν το ίδιο έτος, μετά τις οποίες πρωθυπουργός αναδείχθηκε η Eυγενία Tσαρλς. Ακολούθησαν δύσκολα χρόνια, με απόπειρες πραξικοπημάτων, με καταγγελίες για εμπλοκή στρατιωτικών και πολιτικών στη διακίνηση ναρκωτικών κλπ., με αποκορύφωμα τη φυλάκιση του πρώην πρωθυπουργού. Η κατάσταση αυτή συνεχίστηκε για χρόνια και οι αντιδράσεις του λαού εντάθηκαν από τα μέτρα λιτότητας που είχε επιβάλλει η κυβέρνηση. Tις εκλογές του 1990 κέρδισε ο Πάτρικ Tζον. Oι φόροι που επιβλήθηκαν σε διάφορα καταναλωτικά αγαθά οδήγησαν σε νέες διαδηλώσεις και συγκρούσεις και στην επιβολή κατάστασης έκτακτης ανάγκης στη χώρα, το 1994. Στις εκλογές του 1995, το κεντροαριστερό Ενωμένο Εργατικό Κόμμα κέρδισε τις εκλογές και ο Έντισον Tζέιμς έγινε πρωθυπουργός. Το 1998, πρόεδρος της χώρας εξελέγη ο Βέρνον Λόρντον Σόου. Παράκτιο τοπίο με τροπική βλάστηση. Επειδή η φύση του εσωτερικού είναι ορεινή, οι εγκαταστάσεις συγκεντρώνονται στις παράκτιες ζώνες. Επίσημη ονομασία: Κοινοπολιτεία της Ντομίνικα Έκταση: 754 τ. χλμ. Πληθυσμός: 69.655 κάτ. (2003) Πρωτεύουσα: Ροζό (15.853 κάτ. το 1991)